- Μαριάνες
- (Marianas Islands). Αρχιπέλαγος (996 τ. χλμ.) του δυτικού Ειρηνικού ωκεανού, στη Μικρονησία. Περιλαμβάνεται μεταξύ 13° και 21° βόρειου πλάτους, και είναι ευθυγραμμισμένο, λίγο δυτικότερα, με την 145° ανατολικού μήκους. Αποτελείται από μία συστάδα νησιών σε βάση σχηματισμένη από ισχυρά συρρικνωμένα ανάγλυφα, τα οποία παρουσιάζουν πολυάριθμα ρήγματα και πολλά αρχαία ηφαίστεια· η βάση αυτή βυθίζεται απότομα, προς ΝΑ, σε μια στενή υποβρύχια τάφρο, που αποτελεί μία από τις πιο βαθιές αβύσσους που είναι σήμερα γνωστές (περίπου 11.000 μ.). Μερικά από τα νησιά, όπως τα Aσουνσιόν, Αγκριχάν, Σαϊπάν, Γκουάμ, αποτελούνται από ηφαιστειογενή υλικά και προβάλλουν από τη θάλασσα μερικές εκατοντάδες μέτρα (στην Αγκριχάν, η πιο ψηλή κορυφή φτάνει τα 965 μ.). Η παρουσία υψιπέδων από κοραλλιογενείς ασβεστόλιθους μαρτυρά την ύπαρξη περιόδων ανύψωσης εναλλασσόμενες με άλλες στασιμότητας ή καταβύθισης. Οι ακτές συνοδεύονται συχνά από κοραλλιογενή κράσπεδα, ενώ αλλού οι σχηματισμοί αυτοί αποτελούν ατόλλες. Το μεγαλύτερο νησί και το νοτιότερο του αρχιπελάγους είναι το Γκουάμ (βλ. λ.).
Οι Μ. ανακαλύφθηκαν το 1521 από τον Μαγγελάνο, ο οποίος τις ονόμασε Νησιά των Ληστών (Ladrones Islands) και το 1668 τις κατέλαβε η Ισπανία, οπότε το αρχιπέλαγος απέκτησε τη σημερινή του ονομασία, προς τιμή της βασίλισσας Μαρίας-Άννας. Μετά τον Αμερικανοϊσπανικό πόλεμο του 1898, η Γκουάμ περιήλθε στις ΗΠΑ ως μη ενσωματωμένο έδαφος (καθεστώς που διατηρείται ακόμα). Έναν χρόνο αργότερα, τα υπόλοιπα νησιά πέρασαν στην κατοχή της Γερμανίας και, μετά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο, παραχωρήθηκαν υπό εντολή, από την Κοινωνία των Εθνών, στην Ιαπωνία. Η τελευταία, κατά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, κατέλαβε και την Γκουάμ, την οποία επέστρεψε στις ΗΠΑ το 1944, ενώ το υπόλοιπο αρχιπέλαγος τέθηκε (1947) υπό την κηδεμονία των ΗΠΑ για λογαριασμό των Ηνωμένων Εθνών, μαζί με τις Καρολίνες και τις Μάρσαλ. Αργότερα αυτά τα νησιά αποτέλεσαν το Trust Territory of the Paciflc Islands (Υπό Κηδεμονία Έδαφος των Νήσων του Ειρηνικού) με διοικητικό κέντρο τη Σαϊπάν στις Μ.
Χάρτης των νησιών Μαριάνες, σε γαλλικό χειρόγραφο του 15oυ αι., που αναφέρεται σε περιήγηση Γάλλων.
Dictionary of Greek. 2013.